User:The Polish/Stefan Knapik
Stefan Knapik-Senior urodził się 18. sierpnia 1879 w Wyrach (aktualnie powiat mikołowski, wówczas pszczyński), w domu swoich rodziców Andrzeja Knapika, który był mistrzem kamieniarskim, oraz Marianny z domu Kopel. Poród odbierała położna Rozalia Żmija. Po ukończeniu szkoły podstawowej w 1894 wyuczył się zawodu kowala i jako kowal pracował w „Königshütte” -Królewskiej Hucie (po wojnie Huta „Kościuszko” w Chorzowie) oraz Laurahütte, Hucie „Laura” (po wojnie Huta „Jedność” w Siemianowicach Śląskich). 18. czerwca 1904 roku poślubił Józefę Katarzynę Madeja. Ślub odbył się w Hohenlinde (Łagiewniki koło Bytomia). 20. Czerwca odbył się ślub kościelny także w Łagiewnikach. W roku 1910 osiadł w Mikołowie. Tu prowadził początkowo skład węgla, a w latach dwudziestych otworzył restaurację „Casino Knapik”. W czasie okupacji Niemcy nazywali pogardliwie Casino Knapik „Polacken-Brutkäfig” (wylęgarnią polactwa). W czasie pierwszej wojny światowej został powołany do wojska pruskiego. Służbę wojskową odbywał w twierdzy Quedlinburg / Harz. Po wybuchu Rewolucji Listopadowej w Niemczech został członkiem Rady Robotniczej i Żołnierskiej w Mikołowie, oraz Centralnej Rady Robotniczej i Żołnierskiej w Katowicach. Na Zjeździe Rad Robotniczych i Żołnierskich we Wrocławiu w styczniu 1919 roku w swoim wystąpieniu protestował przeciwko uchwale domagającej się pozostawienia Śląska w granicach Niemiec. Wywołało to ostrą reakcję delegatów niemieckich domagających się wręcz aresztowania Stefana Knapika. Tego chronił jednak immunitet delegata. W kwietniu 1919r. wstąpił do POW (Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska). Jesienią 1919 roku w wyborach komunalnych został wybrany z polskiej listy do Rady Miejskiej w Mikołowie. Brał udział we wszystkich trzech Powstaniach Śląskich. W czasie III. Powstania Śląskiego organizował aprowizację dla ludności powiatu pszczyńskiego. Po upadku III. Powstania Śląskiego pełnił funkcję zastępcy burmistrza miasta Mikołowa, jednocześnie będąc członkiem Rady Ludowej Górnego Śląska – miejskiej w Mikołowie oraz powiatowej w Pszczynie. W Radzie Miasta Mikołowa zasiadał aż do roku 1927. W tym roku wycofał się z życia publicznego, nie akceptując polityki sanacyjnej. W okresie międzywojennym był aktywnym działaczem rozmaitych organizacji o charakterze narodowym i społecznym: Związku Powstańców Śląskich, Związku Obrony Kresów Zachodnich (późniejszy Polski Związek Zachodni), Związku Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej, Towarzystwa „Sokół”, Kurkowego Bractwa Strzeleckiego, Związku Peowiaków oraz Związku Restauratorów. Po wybuchu II wojny światowej wraz z synami Arturem i Stefanem oraz córką Eriką schronił się u swojego zięcia, męża Eriki, Marcina Szeligiewicza w Starym Sączu. Tam ukrywał się pod pseudonimem Stanisław Dobrzański. W Starym Sączu brał udział w kolportażu prasy podziemnej oraz pomagał miejscowej ludności w redagowaniu pism do urzędów niemieckich. Pisma redagowane w charakterystycznym stylu, poprawną niemiecczyzną zwróciły uwagę niemieckich służb bezpieczeństwa. 10 października 1942r. został aresztowany w czasie kolportażu tajnej prasy i osadzony w więzieniu w Nowym Sączu, następnie Tarnowie i Krakowie. W dniu 23. stycznia 1943r. transportem z Krakowa został przywieziony do obozu koncentracyjnego w Auschwitz i osadzony tam jako więzień polityczny, otrzymując znak P i numer więźnia 93190. Między 14. lutego a 13. czerwca 1943 roku został przeniesiony do obozu koncentracyjnego we Flossenbürgu. 19. kwietnia 1945r. pod pretekstem wybuchu epidemii tyfusu rozpoczęto ewakuację KL Flossenbürg do odległego o ok. 300 km Dachau. „Marsz śmierci” trwał 3 dni i noce. Wielu więźniów padło w drodze z wycieńczenia. Czwartej nocy około godziny 5 rano służby wartownicze uciekły pozostawiając więźniów. Wkrótce później pozostali przy życiu więźniowie zostali wyzwoleni przez amerykańskie oddziały pancerne. Stefan Knapik powrócił po wojnie do Mikołowa. Do życia politycznego nie włączył się. Nie akceptował nowych komunistycznych rządów. Odrzucił propozycję wstąpienia do PPR (Polskiej Partii Robotniczej), czym naraził się ówczesnym władzom. Przed słynnym referendum ludowym „Trzy razy tak” 30. czerwca 1946r. został prewencyjnie zatrzymywany i osadzany na 48 godzin w więzieniu w Pszczynie. Za zasługi w okresie Powstań Śląskich i Plebiscytu został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi(1946) i Śląskim Krzyżem Powstańczym (1947). Zmarł z powodu udaru mózgowego 4. lipca 1947r. w Mikołowie. Pochowany został tamże na cmentarzu parafialnym Św. Wojciecha.
Źródła informacji: 1. Dokument urodzenia nr. 74, z dnia 23.08.1879 Księga Urodzeń Urzędu Stanu Cywilnego w Wyrach. 2. Sztambuch Nr. 25 wydany 18.06.1904r. w Hohenlinde (Łagiewniki) 3. Zaświadczenie burmistrza miasta Nowy Sącz z czasów okupacji ukryte w obrazie u Szeligiewiczów, znalezione przez Zbigniewa
Szeligiewicza i przekazane Stefanowi Knapikowi –Juniorowi.
4. Zaświadczenie z Muzeum KL Auschwitz z dnia 10.10.1989r. IV/8521/2520/2906/89 (A. Wojtyczka) 5. List z KL Auschwitz z datą 14.02.1943 adresowany do Eriki Szeligiewicz (A. Wojtyczka) 6. Kartka pocztowa z KL Flossenbürg z dnia 13.06.1943 adresowany do Eriki Szeligiewicz (A. Wojtyczka) 7. Wspomnienia więźnia. Ostatnie dni obozu Flossenbürg Dziennik Zachodni ze środy, dnia 12 lutego 1947r. str. 4. Mikrofisze
sygn. 1050 Biblioteka Śląska w Katowicach 42/715
8. Polski Słownik Biograficzny Narodowy Zakład im Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków, Wydawnictwo PAN 1967-1968, Tom 13,
str. 105
9. Jan Kantyka, Alojzy Targ: Mikołów – Zarys rozwoju miasta. Śląski Instytut Naukowy w Katowicach. Wydawnictwo „Śląsk”,
Katowice 1972, Str: 65, 70.
10. Archiwum rodziny Koj z Gliwic – Helena Koj Gliwice. 11. 48 dokumentów przekazanych przez Stefana Knapika – Juniora do redakcji Polskiego Słownika Biograficznego. 12. Źródła do dziejów Powstań Śląskich, Oprac. H .Zieliński Wrocław-Warszawa-Kraków, 1963, tom I, część 1 13. Encyklopedia Powstań Śląskich, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1982, Str. 213 14. Zasoby archiwalne Powstań Śląskich (1919-1921). Józef Piłsudski Institute of America for Research in the Modern History of
Poland, Inc. Dokumenty sygn.:8-006-090, 8-026-090, 8-028-090, 8-006-25, 8-026-019, 8-028-151
http://www.pilsudski.org/powstania/szczegoly_pow.php?ID=93179&filtr=knapik